PPE 1/2024

Przyłączenie się wierzyciela do egzekucji sądowej z nieruchomości

dr hab. Tadeusz Zembrzuski, prof. UW

Katedra Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, www.zembrzuski.eu; ORCID: 0000-0001-8239-6827

https://doi.org/10.62627/PPE.2024.002

STRESZCZENIE

Złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji przez zajęcie nieruchomości rodzi dwuczynnikowe skutki proceduralne – wiąże się z potrzebą wezwania dłużnika do dobrowolnej spłaty wszystkich zobowiązań oraz dokonania odpowiedniego wpisu dotyczącego zajęcia obciążonej nieruchomości w księdze wieczystej. Zgodnie z przepisami prawa materialnego zajęcie nieruchomości obejmuje samą nieruchomość oraz wszystkie pozostałe aktywa obciążone hipoteką. Pomimo swojego złożonego charakteru wynikającego z potrzeby zaangażowania wielu podmiotów, kłopotliwych formalności oraz czasochłonnych środków, obejmujących samo zajęcie, specyfikację i wycenę, licytację, orzeczenie oraz przeniesienie tytułu własności, egzekucja przez zajęcie nieruchomości traktowana jest jako względnie skuteczny sposób zaspokojenia roszczeń. Aby uregulować mechanizm egzekucji przez zajęcie nieruchomości z udziałem osób fizycznych, które – poza pierwotnym wierzycielem wszczynającym związane z tym postępowanie – także posiadają tytuł egzekucyjny wobec danego dłużnika, zastosowano środki szczególne. Każdy wierzyciel wszczynający egzekucję z nieruchomości po jej zajęciu przez innego wierzyciela przystępuje do uprzednio wszczętego postępowania oraz nie ma prawa żądać powtórzenia wcześniej podjętych działań. Ponadto prawa wierzyciela przystępującego do postępowania są takie same jak prawa pierwotnego wierzyciela. Przystąpienie do toczącej się egzekucji przez zajęcie nieruchomości jest niezależne od woli podmiotu wnioskującego o wszczęcie tego typu postępowania.

Egzekucja przez zajęcie nieruchomości oparta jest na zasadzie jedności proceduralnej, która wyklucza wszczęcie wielu osobnych postępowań egzekucyjnych z jednej nieruchomości. Niemniej jednak powyższe nie wyklucza możliwości wszczęcia osobnych postępowań w celu prowadzenia innych trybów egzekucji na rzecz poszczególnych wierzycieli. Zastosowanie mechanizmu przystąpienia do trwającej egzekucji przez zajęcie nieruchomości należy postrzegać w kontekście konkretnej nieruchomości, w odniesieniu do której w każdym momencie wszczęte może zostać jedno postępowanie egzekucyjne. Ponadto, warto byłoby zmienić nieuzasadnioną – i nieznajdującą żadnego odzwierciedlenia w prawie, a mimo to utrzymaną – praktykę doręczania dłużnikom kolejnych żądań zapłaty na rzecz podmiotów przystępujących do tego typu egzekucji.

Słowa kluczowe: egzekucja świadczeń pieniężnych, egzekucja z nieruchomości, zajęcie nieruchomości, przyłączenie wierzyciela do egzekucji, zasada jedności postępowania egzekucyjnego skierowanego do nieruchomości

ABSTRACT

The Mechanism of a Creditor Joining Enforcement Proceedings Through a Real Estate Attachment

dr hab. Tadeusz Zembrzuski, professor at the Warsaw University, Department of Civil Procedure, Faculty of Law and Administration, Warsaw University, www.zembrzuski.eu; ORCID: 0000-0001-8239-6827

Filing for enforcement proceedings through a real estate attachment produces a two-factor procedural effect – it ties in with a need to summon the debtor to repay any liabilities voluntarily, and make a respective foreclosure entry in the land and title register. Real estate foreclosure shall extend to the property itself, as well as anything else considered mortgaged assets under provisions of substantive law. Regardless of its complex nature arising from the need to engage multiple entities, cumbersome practicalities, and time-consuming measures involving foreclosure itself, specification and evaluation, auctioning, adjudication and ownership title transfer, enforcement proceedings through a real estate attachment are considered a relatively effective way of claim satisfaction. Special measures have been applied to regulate the mechanism of enforcement proceedings through real estate attachment being joined by individuals who – apart from the original creditor initiating foreclosure proceedings – also hold collection titles against the debtor in question. Any creditor initiating enforcement proceedings against a property after it had been seized by another creditor shall join formerly initiated proceedings, and will have no right to demand that any measures already taken be repeated; apart from the aforementioned, the rights of the creditor joining the proceedings shall be identical to those of the original creditor. Joining ongoing enforcement proceedings through a real estate attachment shall be independent of the will of the entity submitting a claim for enforcement proceedings.

Enforcement proceedings through a real estate attachment are based on the principle of procedural unity, which precludes the instigation of multiple separate debt collection proceedings against a single property. Nonetheless, the aforementioned does not preclude the option of instigating separate proceedings to pursue other modes of collection to the benefit of individual creditors. Applying the mechanism of joining ongoing enforcement proceedings through a real estate attachment has to be perceived in the context of a specific property asset, with regard to which a single collection procedure can be initiated at any given time. Furthermore, it would be desirable to amend the unjustified – and not in any way reflected in the law, yet perpetuated – practice of serving debtors with successive requests for payment to entities joining the proceedings.

Keywords: pecuniary benefits collection, enforcement proceedings through a real estate attachment, property seizure, creditor joining ongoing enforcement proceedings, principle of unity for enforcement proceedings against real estate