PPE 5/2022

Przywileje egzekucyjne dłużnika prowadzącego działalność gospodarczą

dr hab. Aneta Łazarska

wykładowczyni Uczelni Łazarskiego, ORCID: 0000-0001-8802-8160; sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie

https://doi.org/10.62627/PPE.2022.017

STRESZCZENIE

Celem artykułu jest opisanie mechanizmów uprzywilejowujących dłużnika prowadzącego działalność gospodarczą w postępowaniu egzekucyjnym. Egzekucja skierowana przeciwko przedsiębiorcy jest niewątpliwie ingerencją szczególnie w sferę wolności działalności gospodarczej dłużnika. Powoduje liczne komplikacje związane z pozbawieniem dłużnika możliwości dalszego prowadzenia działalności gospodarczej i zarobkowania, czasem może prowadzić do pozbawienia dłużnika podstawowych narzędzi pracy, czy mienia ruchomego koniecznego dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Szczególnym sposobem egzekucji jest zarząd przymusowy, czy też sprzedaż samego przedsiębiorstwa. Oprócz tego mechanizmu Kodeks postępowania cywilnego przewiduje procedurę wyłączenia rzeczy spod egzekucji (art. 1061 k.p.c.), która daje możliwość wyważania interesów obu stron co do zwolnienia rzeczy spod egzekucji. Ponadto sąd powinien wziąć pod uwagę charakter prowadzonej działalności gospodarczej. Nie jest jednak to procedura optymalna jak wskazuje doświadczenie praktyczne.
Zakaz uciążliwej egzekucji powinien chronić także dłużnika prowadzącego działalność gospodarczą. Komornik poza racjami skutecznej egzekucji powinien wziąć pod uwagę specyfikę działalności gospodarczej dłużnika, tak aby zastosowany sposób egzekucji umożliwiał dłużnikowi dalsze prowadzenie działalności gospodarczej. Dłużnik w tym zakresie powinien współdziałać, składając odpowiednie wyjaśnienia czy wykaz majątku, w którym ujawni szczególne znaczenie poszczególnych składników swojego majątku dla prowadzonej działalności gospodarczej. Dłużnik może też wnioskować o zawieszenie postępowania egzekucyjnego.
Analiza omówionych regulacji wskazuje, że w Kodeksie postępowania cywilnego ochrona interesów dłużnika prowadzącego działalność gospodarczą powinna być realizowana w sposób proporcjonalny i z poszanowaniem ochrony wierzyciela.

Słowa kluczowe: dłużnik prowadzący działalność gospodarczą, zwolnienie rzeczy spod egzekucji, zakaz uciążliwej egzekucji, wyłączenie narzędzi spod egzekucji, wyłączenie pieniędzy spod egzekucji, zarząd przymusowy, ochrona wierzyciela, przywilej egzekucyjny

ABSTRACT

Enforcement Privileges of a Debtor who Carries on a Business Activity

The purpose of the article is to describe mechanisms that grant privileges in enforcement proceedings to a debtor who performs a business activity. Enforcement against an entrepreneur certainly constitutes an interference with a special area of liberty of debtor’s business activity. It results in numerous complications, as a debtor is deprived of the possibility to continue conducting a business activity and of his earning capacity; sometimes, it may lead to depriving a debtor of basic tools or chattel that are necessary for the operation of his enterprise. A special method of enforcement is compulsory administration or the sales of an enterprise itself. In addition to this mechanism, the Code of Civil Proceedings provides for the procedure of excluding a thing from enforcement (art. 1061 CCP), which offers an option to balance interests of both parties with regard to exempting a thing from enforcement. In addition, a court should take into account the nature of a conducted business activity. However, as practical experience indicates, this is not an optimal procedure.
A prohibition of oppressive enforcement should protect a debtor who carries on a business activity. A bailiff, in addition to objectives of effective enforcement, should take into account a specific nature of a business activity of a debtor, so that the applied method of enforcement enables a debtor to continue his business activity. A debtor should cooperate in this respect, by submitting relevant explanations and a list of property, in which he discloses a special importance of individual assets of his property for his business activity. A debtor may also apply for suspending enforcement proceedings.
The analysis of the discussed regulations indicates that in the Code of Civil Proceedings the protection of interests of a debtor who conducts a business activity should be implemented in a proportional manner and certainly with respect for the protection of a creditor.

Keywords: a debtor who carries on a business activity, exemption of things from enforcement, prohibition of oppressive enforcement, excluding tools from enforcement, excluding money from enforcement, compulsory administration, protection of creditor, enforcement privilege